بازار الکترونیکی بازاری Online است که در آن خریداران و فروشندگان الکترونیکی کالا وخدمات را مبادله می کنند.
چندین نوع بازار الکترونیکی وجود دارد. بازارهای الکترونیکی از نوع B2C عمدتاً به صورت فروشگاه و مراکز خرید اینترنتی هستند، بازارهای الکترونیکی از نوع B2B عبارتند از: محل فروش، محل خرید یا محل معاوضه کلا وخدمات.
فروشگاه های الکترونیکی
منظور از فروشگاه الکترونیکی، وب سایت یک شرکت است که در آن محصولات و خدمات فروخته می شود. فروشگاه می تواند متعلق به کارخانه سازنده باشد (مانند dell.com و geappliances.com) یا مربوط به خرده فروش باشد (مانند walmart.com)یا مربوط به فردی باشد که می خواهد لوازم خانگی خود را به فروش برساند.
هر فروشگاه دارای چندین مکانیزم است که برای به فروش رساندن اقلام مختلف ضروری می باشند. رایج ترین مکانیزم ها عبارتند از: کاتالوگ الکترونیکی، موتور جستجویی که به مشتریان کمک می کند محصولات را در کاتالوگ بیابند، سبد خرید الکترونیکی برای نگهداری اقلام تا تصمیم گیری نهایی، قابلیت های حراجی الکترونیکی، سیستم پرداخت که اقدامات مربوط به پرداخت از طریقذ آن صورت می گیرد، بخش مربوط به حمل و نقل که ترتیب نقل و اننتقال اقلام خریداری شده در آن مشخص می شود، خدمات مرتبط با مشتریان از جمله ارائه اطلاعات مربوط به محصولات مربوط به محصولات و ضمانت نامه آن ها.
مراکز خرید الکترونیکی
مشتریان علاوه بر خرید از فروشگاه ها، می توانند از مراکز خرید الکترونیکی نیز خرید کنند. این مراکز خرید که شبیه به مراکز خرید دنیای واقعی هستند، محل خریدی Online هستند که فروشگاه های زیادی در آن ها وجود دارد. برای مثال Hawaii.com یک مرکز خرید الکترونیکی است که محصولات و فروشگاه های مربوط به هاوایی در آن ارائه می شود. این مرکز خرید شامل یک دایرکتوری از گروه های مختلف محصولات و فروشگاه های مربوط به هریک از این گروه ها است. زمانی که مشتری گروه کالای مورد علاقه خود را مشخص می کند، به فروشگاه مربوطه انتقال می یابد. این نوع مراکز خرید دارای خدمات اشتراکی بوده و فقط یک فهرست راهنما را ارئه می کنند. سایر مراکز خرید خدمات اشتراکی را نیز ارائه می دهند (مانند choicemail.com). برخی از این مراکز خرید در حقیقت شبیه به خرده فروشی های بزرگ در دنیای واقعی هستند و برخی دیگر شبیه به خرده فروشی های مجازی هستند(مانند buy.com).
انواع فروشگاه ها و مراکز خرید
چندین نوع فروشگاه و مراکز خرید وجود دارند:
فروشگاه ها/ مراکز خرید عمومی:
بازارهای بزرگی هستند که انواع محصولات را به فروش می رسانند. به عنوان مثال می توان به amazon.com، choicemail.com، sprce.com و پورتال های عمومی بزرگ (مانند yahoo.com ، aol.com و lycons.com)اشاره کرد. تمام فروشگاه های بزرگ و فروشگاه هایی که تخفیف می دهند در این گروه قرار می گیرند.
فروشگاه ها/ مراکز خرید ویژه:
این ها فقط یک یا چند نوع محصول، مثلاً کتاب، گل، نوشیدنی یا اسباب بازی را به فروش می رسانند. Amazon.com کار خود را به عنوان فروشنده تخصصی کتاب آغاز کرد اما امروزه فروشگاهی کاملاً عام است. 1800flowers.com گل ها و هدایای مربوطه را به فروش می رساند. Fashionmail.com/beautyjungle متخصص در فروش محصولات آرایشی است. Cattoys.com اسباب بازی های به شکل گربه را به فروش می رساند.
فروشگاه های منطقه ای در مقایسه با فروشگاه های جهانی:
برخی فروشگاه ها مانند خواربار فروشی الکترونیکی یا فروشندگان مبلمان سنگین فقط به مشتریانی خدمات ارائه می دهند که در نزدیکی آن ها سکونت دارند. برای مثال parknshop.com فقط به مردم هنگ کنگ خدمات ارائه می دهد. این فروشگاه خواربار خود را به نیویورک ارسال نمی کند. البته برخی فروشگاه های محلی محصولات خود را به مشتریانی در کشور های دیگر نیز می فروشند مشروط بر این که مشتری هزینه های حمل و نقل، بیمه و سایر هزینه ها را بپردازد (مانند hothothot.com).
سازمان های کاملاً Online در مقابل فروشگاه های click and mortar:
فروشگاه ها می توانند سازمان های کاملاً Online (یا مجازی یا pure-paly) باشند، مانند blue nile، Amazon.com، Buy.com یا Cattoys.com. این وب سایت ها فروشگاهی فیزیکی در دنیای واقعی ندارند. دسته دوم فروشگاه های فیزیکی (click and mortar)هستند که به صورت Online نیز فروش دارند(مانند فروشگاه Wal-Mart با وب سایت Walmart.com، فروشگاه 1800-flowers با وب سایت 1800flowers.com و فروشگاه Woolworths با وب سایتWoolworths.com.au). این گروه از فروشگاه ها، فروشگاه های click-and-mortar نامیده می شوند.
انواع بازار الکترونیکی
در گفتگوهای روزمره، تمایز بین خرید و بازار همیشه هم مقدور نیست. در دنیای فیزیکی، مراکز خرید معمولاً مجموعه ای از چندین فروشگاه است که در آن هر فروشگاه از دیگری مجزا شده و قیمت ها معمولاً ثابت است. در عوض بازارها که برخی از آن ها در محیط باز هستند معمولاً مکان هایی هستند که فروشندگان بسیاری در آن ها با هم رقابت مب کنند و خریداران به دنبال چانه زنی و پایین آوردن قیمت ها هستند.
در وب، اصطلاح بازار معنایی متفاوت و مجزا دارد. اگر فرد فرد مشتریان بخواهند برای پایین آوردن قیمت مذاکره کنند، می توانند این کار را در برخی فروشگاه ها یا مراکز خرید انجام دهند. اما اصطلاح بازار الکترونیکی معمولاً معنای B2B را در بردارد و نه B2C. بازارهای الکترونیکی می تواند به دو صورت خصوصی و عمومی باشد.
بازار الکترونیکی خصوصی
بازارهای الکترونیکی خصوصی بازارهایی هستند که متعلق به شرکت می باشند، بازارهای خصوصی مرتبط با فروشنده یا مرتبط با خریدار هستند. منظور از بازار الکترونیکی فروشنده شرکتی مانند Ciscoاست که محصولات استاندارد یا سفارشی را به شرکت های واجد شرایط می فروشد. این نوع فروش با نام یک –به- چند نیز شناخته می شود. این وضعیت شبیه به فروشگاه B2C است. در بازار الکترونیکی مرتبط با خریدار، شرکت از تولید کنندگان خرید می کند. این نوع خرید با نام چند- به- یک نیز شناخته می شود. برای مثال هتل Raffles اقلام مورد نیاز خود را از فروشندگان معتبری خریداری می کند که به بازار آن وارد می شوند. بازارهای خصوصی معمولاً فقط برای اعضای انتخاب شده باز هستند و عموم افراد نمی توانند واردآن شوند.
بازارهای الکترونیکی عمومی
بازارهای الکترونیکی عمومی همان بازارهای B2B هستند. این بازارها معمولاً متعلق به طرف ثالث (نه فروشنده و نه خریدار) یا گروهی از شرکت های خریدار و فروشنده (ادتلافی) هستند و معمولاً به تعداد زیادی از فروشندگان و خریداران کمک می کنند. ضمناً این بازارها با نام سهامی (مانند بازار سهام) نیز شناخته می شوند. این بازار برای عموم افراد باز هستند و توسط دولت یا مالکین بازار اداره می شوند.