وب سایت ها برای فروش Online معمولاً از نرم افزار های ویژه ای تحت عنوان merchant Server استفاده می کنند. عملکرد اصلی ارائه شده توسط چنین نرم افزارهایی عبارتند از: کاتالوک های الکترونیکی، موتورهای جستجو و سبد های خرید.
کاتالوگ های الکترونیکی
در نسل های گذشته کاتالوگ روی کاغذ چاپ می شدند. اخیراً گاتالوگ های الکترونیکی روی CD ROM و اینترنت عمومیت پیدا کرده اند. کاتالوگ های الکترونیکی متشکل از پایگاه داده محصول، فهرست محصولات و قابلیت های جستجو و نمایش محصولات هستند. این کاتالوگ پایه و اساس بیشتر سایت های فروش از طریق تجارت الکترونیکی را تشکیل می دهند. برای تجار، هدف از کاتالوگ های الکترونیکی تبلیغ برای محصولات و خدمات است. برای مشتریان هدف از این کاتالوگ ها یافتن اطلاعات در مورد محصولات و خدمات است. کاتالوگ های الکترونیکی را می توان به کمک موتورهای جستجو به سرعت جستجو کرد. ضمناً این کاتالوگ ها می توانند دارای قابلیت های برقراری ارتباط متقابل باشند. برای مثال می توان به سایت hairstyler.com اشاره کرد. در این سایت خواهید دید چگونه می توانید عکس خود را وارد کرده و رنگ و مدل موی خود را تغییر دهید. کاتالوگ های الکترونیکی می توانند بسار بزرگ باشند. برای مثال کاتالوگ Congress Web Library (catalog.loc.gov) حاوی بیش از پانزده میلیون رکورد است.
قسمت عمده کاتالوگ های Online اولیه همان متن و تصاویر کاتالوگ های Onlineاولیه همان متن و تصاویر کاتالوگ های چاپی بود. اما امروزه کاتالوگ های Online پیشرفت کرده و پویاتر، اختصاصی تر و برای هدف خرید و فروش کالا وخدمات مناسب تر شده اند. هرچه کاتالوگ های Online با سبدهای خرید، سفارش گیری و پرداخت ها یکپارچگی بیشتری پیدا می کنند، ابزارهای ساخت آن ها نیز با سایت های تجاری و میزبان های وب تطابق بیشتری خواهند داشت.
کاتالوگ های الکترونیکی را می توان از سه دیدگاه مختلف دسته بندی کرد.
1.پویایی در نمایش اطلاعات:
کاتاوگ ها می توانند ایستا یا پویا باشند. در کاتالوگ های ایستا، اطلاعات به صورت متن و تصاویر ایستا نمایش داده می شوند. در کاتالوگ های پویا، اطلاعات به صورت تصاویر متحرک یا انیمیشن و حتی گاهی با به کارگیری اصوات نمایش داده می شوند.
2.شخصی سازی:
کاتلوگ ها می توانند استاندارد یا سفارشی باشند. در کاتالوگ های استاندارد، فروشندگان یک کاتالوگ واحد را به تمام مشتریان نشان می دهند.در کاتالوگ های سفارشی، محتوا، قیمت ها و نمایش محصولات بر اساس ویژگی های مشتریان متفاوت خواهد بود.
3.یکپارچه سازی با فرآیند های کسب و کار:
کاتالوگ ها می توانند براساس میزان یکپارچه سازی با فرآیندها یا محیط های کسب و کار دسته بندی شوند محیط و فرآیندهایی شبیه سفارش گیری، سیستم های پرداخت الکترونیکی، نرم افزار و سیستم های کار با اینترنت، سیستم های انبارداری و حسابداری، اکسترانت های تامین کنندگان یا مشتریان و کاتالوگ های چاپی. برای مثال زمانی که مشتری در Amazon.com کالایی را سفارش می دهد، سفارش به صورت خودکار به نرم افزار انبارداری انتقال می یابد.
با وجود این که کاتالوگ های سفارشی بیشتر در تجارت B2C مورد استفاده قرار می گیرند، اما در وضعیت B2B نیز مفید واقع می شوند. برای مثال کاتالوگ های الکترونیکی می توانند فقط اقلامی را نمایش دهند که سازمان مختلف با قیمت های متفاوتی نمایش دهد یا براساس قرارداد فی مابین تخفیف های متفاوتی به مشتریان بدهد. حتی شماره شناسه فروشنده، شماره شناسه خریدار را نمایش داد. ضمناً اکسترانت ها می توانند کاتالوگ های سفارشی را برای مشتریان تجاری مختلف ارسال کنند.
کاتالوگ های Online در مقایسه با کاتالوگ های کاغذی
هر چند کاتالوگ های online دارای مزایای ویژه ای مانند سهولت بهنگام سازی، توانایی یکپارچه سازی با فرآیند خرید، توانایی تحت پوشش قرار دادن حجم زیادی از محصولات، برقراری ارتباط متقابل، اختصاصی سازی و قابلیت های قدرتمند جستجو هستند، اما معایب و محدودیت هایی نیز دارند. برای شروع مشتریان به کامپیوتر و دسترسی به اینترنت نیاز دارند تا بتوانند کاتالوگ های Online را مشاهده کنند. هرچه کاربرد کامپیوتر و دسترسی به اینترنت فراگیرتر می شود، تعداد بیشتری از کاتلوگ های کاغذی کنار گذاشته می شوند. البته با در نظر گرفتن این حقیقت که روزنامه و مجلات چاپی با وجود رقبای Online خود هرگز از بین نرفته اند، شاید کاتالوگ های کاغذی نیز هرگز به طور کامل از بین نروند. به نظر می رسد جا برای هر دو وجود دارد و دست کم در آینده نزدیک وضع به همین منوال خواهد بود. اگر چه در وضعیت B2B کاتالوگ های کاغذی با سرعت بیشتری رو به زوال خواهند رفت.
جدول 2-2 مقایسه کاتالوگ های Online با کاتالوگ های کاغذی
نوع
مزایا
معایب
کاتالوگهای کاغذی
- ایجاد آن ساده و نیاز به فناوری خاصی ندارد.
- خواننده برای مشاهده کاتالوگ به سیستم کامپیوتری نیاز ندارد.
- قابلیت حمل و نقل ساده تری نسبت به کاتالوگ های الکترونیکی دارد.
- تغییر اطلاعات به سختی امکان پذیر است.
- فقط تعداد محدودی از محصولات را می توان در کاتالوگ نمایش داد.
- اطلاعات محدودی از طریق عکس ها و توضیحات متنی قابل نمایش است.
- امکان استفاده از چند رسانه مانند انیمیشن و صوت وجود ندارد.
- تهیه کاتالوگ ها کار دشواری بوده و هزینه های اولیه زیاد است.
کاتالوگهای Online
- بهنگام سازی اطلاعات به سادگی صورت می گیرد.
- توانایی تحت پوشش قرار دادن حجم زیادی از محصولات را دارد.
- قابلیت یکپارچه سازی با فرآیند خرید را دارد.
- برقراری ارتباط متقابل وجود دارد.
- امکان جستجو و مقایسه محصولات وجود دارد.
- امکان ارائه اطلاعات دقیق وبه موقع در مورد محصولات وجود دارد.
- اطلاعات ارائه شده در مورد محصولات جهانی است.
- می توان از صوت وتصاویر متحرک استفاده کرد.
- در طولانی مدت در هزینه ها صرفه جویی می شود.
- اختصاصی کردن کاتالوگ به سادگی امکان پذیر است.
- قابلیت خرید مقایسه ای وجود دارد.
- پردازش سفارشات، پردازش موجودی انبار و پرداخت ها در سیستم به سادگی صورت می گیرد.
- مشتریان به امکانات سخت افزاری ونرم افزاری نیازمندند.
- باید مشتریان در استفاده از کامپیوتر مهارت کافی داشته باشند.
یکی از ابزارهای مورداستفاده برای ساخت کاتالوگهایOnline برنامه Microsoft Commerce Server 2002 است. برخی از ابزارهای نرم‌افزاریکاتالوگ‌های الکترونیکی را بر اساس کاتالوگهای کاغذی مشتریان طراحی و پشتیبانی می‌کنند. این سرویس شامل قابلیت‌های جستجو، توانایی نمایش تعداد زیادی از محصولات، قابلیت‌های مشاهده ا کیفیت بالا پشتیبانی مداوم است
.
کاتالوگ های سفارشی
منظور از کاتالوگ سفارشی گاتالوگی است که به طور خاص برای شرکتی که یکی از مشتریان صاحب کاتالوگ است طراحی می شود. می توان با اعمال تغییراتی در این کاتالوگ از آن برای خریداران دیگر یا برخی خریداران خاص نیز استفاده کرد. دو روش برای ایجاد کاتالوگ های سفارشی وجود دارد.
اولین راهکار این است که به مشتریان اجازه دهید بخش های مورد علاقه خود را در کاتالوگ اصلی مشخص کنند. Broadvision (broadvision.com) از نرم افزاری به نام One-to-One برای جداسازی محصولات نرم افزاری استفاده می شود. به این ترتیب مشتری دیگر مجبور نیست با عناوینی سر و کار داشته باشد که مورد علاقه وی نستند. چنین نرم افزارهایی کاتالوگ هایی ایجاد می کنند که قابلیت های فراوانی داشته و به مشتریان اجازه می دهند به سادگی محصولاتی را انتخاب کنندکه می خواهند خریداری کنند، اطلاعات مورد نیاز خود را بیابند و سفارش خود را به سرعت پیکربندی کنند.
راهکار دوم این است که به سیستم اجازه دهید به صورت خودکار خصوصیات مشتری را بر اساس رکوردهای معاملات قبلی وی تعیین کند. البته برای تعمیم ارتباط بین مشتری و اقلام مورد علاقه وی باید از فناوری داده کاوی استفاده کنید. می توانید این راهکار را با راهکار اول ترکیب کرده و فایده بیشتری ببرید.
به عنوان مثالی از راهکار دوم، سناریوی زیر را در نظر بگیرید که از سرور Oracle 9i در آن استفاده شده است. فردی وارد سایت Acme Shopping می شود و اطلاعات مربوط به ثبت نام در این سایت مانند جزییات آدرس، علایق شخصی و روش پرداخت ها را وارد می کند. در Acme Shopping محصولات بسیار متنوعی از جمله لوازم الکترونیکی، لباس، کتاب ولوازم ورزشی عرصه می شود. وی فقط به پوشاک و لوازم الکترونیکی علاقه دارد. وی نه ورزشکار است و نه علاقمند به کتابخوانی. ضمناً او به سرگرمی دیکری نیز علاقه دارد و آن عکاسی است.
پس از این که او علایق خود را ثبت کرد، هر بار که به فروشگاه Acme وارد می شود، صفحه اصلی نمایش داده شده فقط مربوط به پوشاک و لوازم برقی است. به علاوه، زمانی که وی وارد بخش لوازم الکترونیکی می شود، فقط محصولان مربوط به عکاسی (مانند دوربین و لوازم جانبی آن) را می بیند.برخی از محصولات گران تر از محدوده قیمت مورد نظر joe هستند، بنابراین او می تواند علایق خود را محدودتر کرده و نشان دهد که فقط به لوازم الکترونیکی علاقمند است که مربوط به عکاسی بوده و قیمت آن ها سیصد دلار یا کمتر باشد. این روش به مشتری امکان می دهد تا تجربه بهتری برای بازدید مجدد از سایت داشته باشد و به این ترتیب وفاداری وی به این فروشگاه اینترنتی افزایش می یابد.
با وجود رقابت های گسترده در وب، شخصی سازی روش با ارزشی است که می تواند مشتریان را به سرعت و بدون زحمت با محصولات و اطلاعات مورد علاقه خود هماهنگ کند.