ابتکارات اندکی در تاریخ زندگی بشری توانستهاند بهاندازه تجارت الکترونیکی سودمند واقع شوند.ماهیت فراگیر فناوری اطلاعات، فرصت عرضه به میلیونها نفر، ماهیت برقراری ارتباط متقابل، تنوع در کاربرد، منابع متعدد و رشد سریع زیرساختهای پشتیبانی کننده بهخصوص وب، مزایای فراوانی برای سازمانها، افراد و جامعه به همراه دارد. این مزایا به تازگی کشف شدهاند اما به تدریج با رشد تجارت الکترونیکی آنها نیز روز به روز بیشتر رشد میکنند. جای تعجب نیست که برخی تأثیرات انقلاب تجارت الکترونیکی را در حد تأثیرات انقلاب صنعتی میدانند (Clinton and Gore 1997).
مزایای تجارت الکترونیکی
تجارت الکترونیکی مزایای بیشماری برای سازمانها، تک تک مشتریان و حتی جامعه دارد.
1- مزایای مربوط به سازمانها
مزایایی که تجارت الکترونیک برای سازمانها به دنبال دارد عبارتاند از:
كاهش هزینهها: تجارت الكترونيكي میتواندهزینههای ايجاد، پردازش، توزيع، ذخیرهسازی و بازيابي اطلاعات كاغذي را كاهش دهد. بدين ترتيب هزینههای بالاي چاپ و ارسال پستي کاهشیافته يا بهطورکلی از بين میروند.
بهبود زنجیره تامین: برخی معایب زنجیره تأمین مانند انبارداری و تأخیر در ارسال را میتوان با استفاده از تجارت الکترونیکی به حداقل رساند. برای مثال در صنعت خودروسازی با تولید اتومبیل بهصورت سفارشی بهجای تولید انبوه میتوان سالانه دهها میلیارد دلار فقط از طریق کاهش هزینههای انبارداری صرفهجویی کرد.
افزایش ساعت کار: در وب همیشه تجارت در حال انجام (24 ساعت در روز، هفت روز در هفته و سیصد و شصتوپنج روز در سال) است و نیازی به ساعات اضافهکاری و صرف هزینههای بیشتر نیست.
تنوع محصولات: تولید محصولات سفارشی هم باعث ارزانتر شدن کالا و خدمات ارائهشده میشود و هم مزایای فراوانی برای شرکتهایی دربردارد که از این استراتژی استفاده میکنند. نمونهای از این استراتژی را میتوانید در سایت Dellمشاهده کنید.
مدلهای کسبوکار جدید: تجارت الکترونیکی به مدلهای کسبوکار جدیدی اجازه ظهور میدهد که مزایای استراتژیک دربرداشتن و یا باعث افزایش سود میشوند. ترکیب خرید گروهی با مناقصه نمونهای از ابتکار در طراحی مدلهای کسبوکار است.
ارائه محصولات بسیار ویژه: تجارت الکترونیکی امکان ارائه محصولات بسیار خاص را میدهد که در دنیای فیزیکی بهراحتی قابل انجام نیست. برای مثال فروشگاهی که فقط اسباببازی سگ میفروشد (Dogtoys.com) در دنیای مجازی زیاد عجیب نیست، اما در دنیای فیزیکی چنین فروشگاهی مشتری کافی ندارد.
سرعت عرضه به بازار: تجارت الکترونیکی زمان بین پیدایش یک ایده و عرصه آن به بازار را کاهش میدهد و برای این منظور از برقراری ارتباط و همکاری بین اعضای مختلف بهره میگیرد.
هزینههای پایینتر برقراری ارتباط: تجارت الکترونیکی هزینههای برقراری ارتباط را کاهش میدهد. خرید کارآمد: تجارت الکترونیکی از طریق خرید الکترونیکی باعث کاهش هزینههای مدیریتی تا هشتاد درصد یا بیشتر، کاهش قیمتها بین پنجتا پانزده درصد و کاهش چرخه زمانی تا بیش از پنجاهدرصد میشود.
بهبود روابط مشتریان: تجارت الکترونیکی به شرکتها اجازه میدهد تا ارتباط نزدیکتری با مشتریان داشته باشد حتی اگر این ارتباط از طریق واسطه صورت گیرد. این امر منجر به شخصیسازی ارتباطات، محصولات و خدمات شده و درنهایت باعث مدیریت بهتر و افزایش وفاداری مشتریان خواهد شد.
ارائه اطلاعات بهنگام از طریق شرکت: هر چیزی در وب مانند قیمت کاتالوگها را میتوان لحظهبهلحظه تصحیح کرد. بهاینترتیب اطلاعات شرکت همیشه دقیق خواهد بود.
عدم نیاز به مجوزهای کسبوکار و پرداخت هزینههای مربوطه: شرکتهایonlineکه اقدامات آنها نیاز به ثبت کسبوکار ندارد احتیاج به دریافت مجوز کسبوکار نداشته و لازم نیست هزینههای مربوط به آن را بپردازند. درصورتیکه نیاز به ثبت کسبوکار وجود داشته باشد، باید هزینههای مربوطه پرداخت شود.
دسترسی جهانی: تجارت الکترونیکی بازارهای معمولی را به بازارهایی ملی و حتی بینالمللی تبدیل میکند. شرکتپذیری تلاش میتوانند بهسرعت و بهسادگی بهترین تولیدکنندگان، مشتریان بیشتر و شرکای بهتری را در سطح جهانی بیابند. افزایش مشتریان و تولیدکنندگان به سازمانها امکان میدهد تا اجناس خود را ارزانتر اما به تعداد بیشتر به فروش برسانند
مزایای دیگر: مزایای دیگری نیز وجود دارد که عبارتاند از: اصلاح تصویر شرکت، ارائه خدمات بهتر به مشتریان، سهولت دریافتن شرکای کسبوکار، فرآیندهای تسهیل شده، افزایش بهرهوری، کاهش کاغذبازی، افزایش دسترسی به اطلاعات، کاهش هزینههای نقلوانتقال و افزایش انعطافپذیری در عملکردها و معاملات.
مزایای مربوط به مصرفکنندگان
مزایایی که تجارت الکترونیکی برای مصرفکنندگان به همراه دارد عبارتاند از:
محصولات و خدمات باقیمتارزانتر: تجارت الکترونیکی معمولاً محصولات و خدمات را باقیمت ارزانتر در اختیار مشتریان قراردادِ و به آنها امکان میدهد تا در محلهای مختلف خرید کرده و بتوانند محصولات را ب سرعت بیشتری باهم مقایسه کنند.
ارسال بلادرنگ: در مورد محصولات دیجیتال، تجارت الکترونیکی سریعترین ارسال را ارائه میدهد.
دسترسی به اطلاعات: مشتریان میتوانند بهجای چند روز یا چند هفته فقط ظرف چند ثانیه اطلاعات مفصلی را در ارتباط با محصولات بیابند.
شرکت در مزایدهها: تجارت الکترونیکی شرکت در مزایدههای مجازی را برای مشتریان امکانپذیر میکند. مزایدهها به فروشندگان امکان میدهند تا اجناس خود را سریعتر بفروشند و به خریداران اجازه میدهند تا اقلام کلکسیونی را یافته و حتی آنها را با اقلام خود معاوضه کنند.
انجمنهای الکترونیکی: تجارت الکترونیکی به مشتریان اجازه میدهد تا با سایر مشتریان در انجمنهای الکترونیکی ارتباط متقابل برقرار کرده، عقاید خود را مبادله کرده و از تجربیات یکدیگر بااطلاع شوند.
حضور در همهجا: تجارت الکترونیکی به مصرفکنندگان امکان میدهد تا بیستوچهارساعته و در تمامروزهای سال و تقریباً از همهجا خرید یا سایر معاملات کسبوکار خود را انجام دهند.
محصولات و خدمات بیشتر: تجارت الکترونیکی حق انتخابهای گستردهتری در اختیار مشتریان قرار میدهد. آنها میتوانند از میان مارکهای مختلف و محصولات بیشتری انتخاب کنند.
محصولات و خدمات سفارشی: شرکتها میتوانند محصولات سفارشی ساخته و آنها را باقیمتهای رقابتی به فروش برسانند. مشتری میتوانند تعداد بیشتری از محصولات و خدمات را به همان شکلی که نیاز دارند مورداستفاده قرار دهند.
معافیت مالیات بر فروش: در بیشتر کشورها تجارت onlineمعاف از مالیات بر فروش است.
مزایای مربوط به جامعه
مزایای تجارت الکترونیکی در ارتباط با جامعه عبارتاند از:
رفاه اجتماعی : افراد بیشتری میتوانند در منزل کار کنند و سفرهای مربوط به کار یا خرید کمتر شده و درنتیجه ترافیک کمتری در جادهها دیدهشده و منجر به کاهش آلودگی هوا میشود.
استانداردهای بالاتر زندگی: برخی کالاها را میتوان باقیمت نازلتری به فروش رساند درنتیجه افرادی با استطاعت مالی کمتر میتوانند بیشتر خرید کرده و خود را به نقطه بالاتری از خط فقر برسانند.
افزایش امید زندگی برای فقرا: مردم در کشورهای جهان سوم و مناطق فقیرنشین در حال حاضر به دلیل تجارت الکترونیکی میتوانند از محصولات و خدماتی بهرهمند شوند که درگذشت وجود نداشتند. این افراد با استفاده از این فرصتها میتوانند شغلی تخصصی را فراگرفته یا مدرک دانشگاهی بگیرند.
دسترسی به خدمات عمومی: خدمات عمومی مانند مراقبتهای پزشکی، آموزشوپرورش و توزیع خدمات اجتماعی دولتی را میتوان با هزینههای پایینتر و باکیفیت بهتری ارائه کرد. برای مثال تجارت الکترونیکی به پزشکان و پرستاران مناطق محلی امکان میدهد تا به اطلاعات و فناوری دسترسی یافته و از این طریق بتوانند خدمات بهتری به بیماران خود عرضه کنند
امنیت ملی: فناوریهای تجارت الکترونیکی امنیت ملی را افزایش میدهند و برای این منظور از بهبود ارتباطات، همکاری، تفسیر اطلاعات و غیره استفاده میکنند.